sobota, 29 marca 2014

HORROR SZOŁ

"Łażąc po tych mrok ziąb (...) zimowych ulicach, wyszedłszy z czajni i kafejki, wciąż i krugom widziałem te jakby przywidzenia, jakby takie komiksy w żurnałach"... Gdy czytam te słowa, czuję chłód i widzę smolistą ciemność, z której wyłaniają się zjawy. A wszystko to dzięki kunsztowi autora (w tym wypadku Anthony'ego Burgessa) i tłumacza (Roberta Stillera) cytowanego arcydzieła ("Mechanicznej pomarańczy").

Niektóre książki tak nasycone są neologizmami, że po tekście właściwym zamieszczono słowniczki użytych w nich nowotworów językowych... Prócz wspomnianego "eksperymentu lingwistycznego" z mistrzowskimi drużoczkami, mięsochłapami i mołocznią do głowy przychodzi mi w tym kontekście jeszcze "Harry Potter" - z mugolami, łajnobombami i świstoświnkami.

Jaki z tego wniosek? Po pierwsze, że tłumaczenie z polskiego na nasze nie jest tylko pustym hasłem. Po drugie, że fajnie się wchodzi w świat literacki, w którym funkcjonują nie tylko wyimaginowane postaci, ale też wykreowane przez autora słowa. A po trzecie - że  warto czasem pobawić się językiem i nie bać się miksowania wyrazów, drobnych acz uzasadnionych zniekształceń, pomysłowych zapożyczeń. Gdyby nie inwencja ludzi pióra, nie mielibyśmy bowiem na przykład kundlizmu czy dusiołka. Nie wspominając o horror szoł pomysłowym błyszczydle i jakże charoszym dzikołaku.


Słowniczek:
Robert Stiller ("Mechaniczna pomarańcza")
czajnia - herbaciarnia
krugom - w kółko
żurnał - czasopismo
drużoczek - przyjaciel
mięsochłap - podłe mięso w postaci ochłapów
mołocznia - mleczarnia
horror szoł - strasznie świetnie
charoszy - piękny, ładny
Andrzej Polkowski ("Harry Potter")
mugol - zwykli, nie magiczni ludzie
łajnobomba - magiczna zabawka do robienia dość głupich dowcipów
świstoświnka - imię sówki powstałe z połączenia świnki i świstuna (gatunek dzikiej kaczki)
Melchior Wańkowicz
kundlizm - przeciwieństwo szlachetności
Bolesław Leśmian
dusiołek - przerażający stworek lubiący dusić innnych
błyszczydło - coś bardzo błyszczącego (w oryginalnym kontekście: oczy)
Stanisław Ignacy Witkiewicz
dzikołak - skrzyżowanie dzika i wilkołaka


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz